Rene ten Bos (filosoof en organisatiekundige Radboud Universiteit) vroeg ooit in een college over strategie 3.0 hoe we boodschappen deden bij de supermarkt; Maakten we gebruik van een boodschappenlijstje of gingen we gewoon naar de winkel?Ik zelf ben niet zo van de boodschappenlijstjes, omdat je dan vaak het zelfde eet. Dus toen hij stelde dat zonder boodschappenlijstje naar de winkel gaan overeenkwam met strategie 3.0 kon ik een glimlach niet onderdrukken.
Pas na het lezen van het artikel van D. Snowden; ‘a leader’s framework for discusion making’ en een boeiend verhaal van Willem Brethouwer (directeur Marketresponse) over ‘de context’ in onze leergroep van Pallas leerde ik de diepere betekenis van de supermarkt-vraag.
Waarom dat inzicht zo belangrijk voor me is zal ik proberen uit te leggen.
Het is nu denk ik een jaar of 5 of 6 geleden dat ik me realiseerde dat alle jaarplannen en lange termijnplannen die ik ooit voor organisaties mee heb helpen schrijven, achteraf maar een zeer beperkte waarde hebben gehad. Het bleek dat we heel veel resultaten boekten, alleen meestal niet de resultaten die we in het begin bedacht hadden; de omstandigheden bij start bleken nooit de omstandigheden bij oplevering. Sterker nog de plannen bleken vaak een belemmering om te anticiperen in het hier en nu. Het blijkt een lastig inzicht in een wereld die bol staat van planners en controllers.
De bijeenkomst bij Pallas sterkt me om te stoppen met het denkmodel ‘probleem – protocol – oplossing’ en veel meer ruimte te creëren voor het model waarin het proces van situatie 1 naar situatieSchermafbeelding 2015-04-20 om 09.58.13 2 naar situatie n+1 centraal staat. De werkelijkheid is te complex geworden en verandert te snel) om de uitkomst vooraf te kunnen bedenken, we kunnen beter aandacht besteden condities die ons helpen met die complexiteit om te gaan. Denk bijvoorbeeld aan meer zelforganisatie met goede feedback loops die ons helpt om ons aan te passen en minder diepgaande analyses ten behoeve van verklaringen die de situatie in het verleden beschrijven; het hier en nu is alweer veranderd. Zoals Willen stelde; ‘er is zoveel informatie in het hier en nu om een keuze te maken uit de vele oplossingsmogelijkheden.
In de wereld van on-orde is een sterk adaptief vermogen nodig. Zwerm-technieken helpen ons daarbij (beweeg naar het centrum, bots niet en pas je snelheid aan aan de groep)’ Het gaat er steeds om weer opnieuw betekenis te geven aan de context in het hier en nu en in beweging te blijven. ‘Geen kernwaarden maar kerndaden’ zoals Willem dat vertaalde.
Zijn er al meer signalen van deze manieren van strategische denken in de zorg. Zeker! Huub Raemakers (Twijstra Gudde) bijvoorbeeld schrijft (vrij vertaald) in zijn whitepaper ‘Transformatie in de VVT’, dat organisaties in de Verpleging, Verzorging en Thuiszorg meer kans op bestaansrecht hebben als ze hun focus verleggen van continuïteitsvraagstukken (intern, planning en controlle, kosten, etc.) naar leren in het hier en nu en waarde gedreven experimenten met de strategische vraagstukken.
De wereld zonder boodschappenlijstje, de wereld van on-orde en zwermen is een wereld waarin ik me thuis voel en dan is het prettig dat er een taal ontstaat om dat nog beter met elkaar te kunnen delen en zo nieuwe perspectieven te laten ontstaan.